Χάρτης - Μόλντε (Molde)

Το Μόλντε είναι πόλη και δήμος της περιφέρειας Μέρε και Ρόμσνταλ της Νορβηγίας. Βρίσκεται στην περιοχή Ρόμσνταλ, στην ομώνυμη χερσόνησο, γύρω από τα Φάνεφιορδ και Μόλντεφιορδ.

Το διοικητικό κέντρο του δήμου είναι η πόλη του Μόλντε, που είναι επίσης το διοικητικό κέντρο της περιφέρειας Μέρε και Ρόμσνταλ, ο εμπορικός κόμβος της περιοχής Ρόμσνταλ και η έδρα της Επισκοπής του Mέρε. Άλλοι οικισμοί του δήμου είναι τα χωριά Χγέλσετ, Κλέιβε, Νέσγεστράντα, Μίντσουντ, Νορντ-Χέγκνταλ, Ειντσβογκ, Ράουσαντ, Μπογκεστράντα, Μυκλεμπόσταντ, Ερεσφιορδ και Εικεσντάλεν.

Το Μόλντε έχει θαλάσσιο, εύκρατο κλίμα, με καλοκαίρια δροσερά έως ζεστά και σχετικά ήπιους χειμώνες. Η πόλη έχει το προσωνύμιο Πόλη των Ρόδων.

Πρόκειται για έναν παλιό οικισμό που εμφανίστηκε ως εμπορικός σταθμός στα τέλη του Μεσαίωνα. Απέκτησε επίσημα εμπορικά δικαιώματα το 1614 και χαρακτηρίστηκε πόλη με βασιλικό διάταγμα το 1742. Εγινε δήμος την 1η Ιανουαρίου 1838.

Η πόλη συνέχισε να αναπτύσσεται κατά το 18ο και το 19ο αιώνα, καθιστάμενη κέντρο της νορβηγική βιομηχανίας υφασμάτων και ενδυμάτων, καθώς και το διοικητικό κέντρο της περιοχής και σημαντικός τουριστικός προορισμός. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο γνώρισε επιταχυνόμενη ανάπτυξη, συγχωνεύτηκε με τον Δήμο Μπόλσεϊ και τμήματα του Δήμου Βέεϊ την 1η Ιανουαρίου 1964 και έγινε κέντρο όχι μόνο διοικητικών και δημόσιων υπηρεσιών αλλά και ακαδημαϊκό και βιομηχανικό.

Ο δήμος με 1.503 τετραγωνικά χιλιόμετρα είναι ο 56ος μεγαλύτερος από τους 356 δήμους της Νορβηγίας και ο 31ος πολυπληθέστερος, με πληθυσμό 31.967. Η πληθυσμιακή πυκνότητα του δήμου είναι 22,3 κάτοικοι ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο και ο πληθυσμός του έχει αυξηθεί κατά 7,2% κατά την προηγούμενη δεκαετία.

Η σημερινή θέση της πόλης χρονολογείται από την ύστερη μεσαιωνική περίοδο, αλλά προηγήθηκε αυτής ο πρώιμος μεσαιωνικός δήμος στο Βέεγια, ένα νησί στα νότια του σημερινού Μόλντε. Ο οικισμός στο Βέεγια πιθανότατα χρονολογείται από την Περίοδο των Μεταναστεύσεων, αλλά αναφέρεται για πρώτη φορά στις σάγκα από τον Σνόρρι Στούρλουσον ως τοποθεσία της Μάχης του Σέκεν το 1162, όπου ο βασιλιάς Χάακον ο Ευρύωμος σκοτώθηκε πολεμώντας τον ευγενή Ερλινγκ Σκάκε, κατά τους Νορβηγικούς εμφύλιους πολέμους (1130–1240). Ωστόσο η κατοίκηση στην περιοχή μπορεί να αναχθεί πολύ παλαιότερα παρελθόν - στοιχεία παρέχονται από δύο πέτρινες πλάκες λαξευμένες με πετρογλυφικά που βρέθηκαν στο Μπγέρσετ, δυτικά του κέντρου της πόλης.

Περί το 1400 η επιρροή του Βέεγια μειώθηκε και το νησί τελικά εγκαταλείφθηκε. Ωστόσο η εμπορική ζωή στην περιοχή δεν νεκρώθηκε και, ξεκινώντας από δύο οικισμούς στο Ρέκνες και το Μόλντε (αργότερα Μολντεγκορντ), εμφανίστηκε ένα μικρό λιμάνι με το όνομα Μόλντε Φγέρε (Αποβάθρα Μολντε), με βάση το εμπόριο ξυλείας και ρέγγας με ξένους εμπόρους. Η πόλη απέκτησε επίσημα εμπορικά δικαιώματα το 1614 ως ladested υπό την εποπτεία της πόλης του Τρόντχαϊμ. Κατά τη σουηδική κατοχή της Κεντρικής Νορβηγίας, το 1658–1660, μετά την συντριπτική ήττα της Δανίας-Νορβηγίας κατά τους Βόρειους Πολέμους, η πόλη έγινε κέντρο αντίστασης στους Σουηδούς. Μετά την εξέγερση και την απελευθέρωση το 1660 το Μόλντε έγινε το διοικητικό κέντρο της περιφέρειας Μέρε και Ρόμσνταλ και καθιερώθηκε ως kjøpstad (εμπορική πόλη) με βασιλικό διάταγμα το 1742. Το Μόλντε συνέχισε να αναπτύσσεται κατά το 18ο και το 19ο αιώνα, καθιστάμενο κέντρο της νορβηγικής βιομηχανίας υφασμάτων και ενδυμάτων. Ο τουρισμός έγινε αργότερα μεγάλη βιομηχανία και το Μόλντε είχε ως τακτικούς καλοκαιρινούς επισκέπτες διασημότητες όπως ο Γερμανός Αυτοκράτορας Γουλιέλμος Β΄ της Γερμανίας και ο Πρίγκιπας της Ουαλίας. Ηταν γεμάτο πολυτελή ξενοδοχεία που περιέβαλλαν μια ειδυλλιακή πόλη με γραφικά, ξύλινα σπίτια, καταπράσινους κήπους και πάρκα, πεζόδρομους και κιόσκια, κερδίζοντας το προσωνύμιο Πόλη των Ρόδων. Αυτό διακόπηκε όταν το ένα τρίτο της πόλης καταστράφηκε από πυρκαγιά στις 21 Ιανουαρίου 1916, ωστόσο ανέκαμψε και συνέχισε να αναπτύσσεται κατά την οικονομικά δύσκολη περίοδο του μεσοπολέμου.

Μια δεύτερη πυρκαγιά, ή σειρά πυρκαγιών, προκλήθηκαν από γερμανικές αεροπορικές επιδρομές τον Απρίλιο και το Μάιο του 1940 και κατέστρεψαν περίπου τα δύο τρίτα της πόλης. Το Μόλντε ήταν στην ουσιαστικά η πρωτεύουσα της Νορβηγίας για μια εβδομάδα μετά την άφιξη εκεί του Βασιλιά Χάακον, του Πρίγκιπα του Στέμματος Oλαφ και των μελών της κυβέρνησης και του κοινοβουλίου στις 23 Απριλίου, μετά από δραματική πτήση από το Όσλο. Εγκαταστάθηκαν στο Γκλόμστουα, τότε στα δυτικά περίχωρα της πόλης, και βίωσαν προσωπικά τις βομβιστικές επιδρομές. Τα νορβηγικά αποθέματα χρυσού μεταφέρθηκαν επίσης στο Μόλντε και κρύφτηκαν σε ένα εργοστάσιο ενδυμάτων.

Ωστόσο η γερμανική κατασκοπία το γνώριζε και στις 25 Απριλίου η Λουφτβάφε ξεκίνησε μια σειρά αεροπορικών επιδρομών. Επί μια εβδομάδα η σειρήνα των αεροπορικών επιδρομών στην καμινάδα του εργοστασίου γαλακτοκομικών ανήγγελλε τις επαναλαμβανόμενες επιθέσεις. Η 29η Απριλίου αποδείχθηκε η χειρότερη μέρα στην ιστορία του Μόλντε, καθώς η πόλη μετατράπηκε σε μια θάλασσα φωτιάς από εμπρηστικές βόμβες. Μέχρι τότε η εκκλησία είχε παραμείνει άθικτη, αλλά στην τελική εξόρμηση μια εμπρηστική βόμβα έπεσε πάνω στον πύργο και η ξύλινη εκκλησία καταστράφηκε από τη φωτιά.